اغلب افراد دست‌کم یک بار در طول عمرشان سرزنش و تحقیرشدن را تجربه می‌کنند. گرچه این تجربه با احساس ناخوشایند و استرس همراه است، راهکارهای زیادی برای پرهیز و مقابله با آن وجود دارد. در این یادداشت، تحقیرشدن در محیط کار و چگونگی مقابله با آن را بررسی می‌کنیم و نیز نکاتی را برمی‌شماریم که در مواجه با این پدیده کمکتان می‌کنند. تا پایان با ما همراه باشید.
تحقیرشدن در محیط کار به چه معناست؟
تحقیرکردن شامل به‌کاربردن کلمات و رفتاری در قبال یک شخص است که با هدف زیرپاگذاشتن حرمت نفس و شرمسارکردن او انجام شود. تحقیر عزت‌نفس فرد را هدف قرار می‌دهد و تأثیرات مخرب ذهنی روی او می‌گذارد. در محیط کار، زورگویی عامل اصلی تحقیرشدن افراد است. مقابله با زورگویی و تحقیرِ ناشی از آن یکی از چالش‌های محیط کار به حساب می‌‌‌آید. وقتی کارمندی از سوی سایر همکاران یا رئیسش تحقیر شود، عزت‌نفسش خدشه‌دار می‌شود.
هرچند زورگویی عامل اصلی تحقیر در محیط کار است، این پدیده خودش را به شکل‌های گوناگونی نشان می‌دهد؛ برای مثال، وقتی کسی طرز لباس‌پوشیدن همکارش را مسخره می‌کند یا ایده‌هایش را در جلسه کاری به سخره می‌گیرد، غیرمستقیم در حال تحقیرکردن اوست. گاهی تحقیرشدن پس از آن رخ می‌دهد که فرد نتوانسته به هر دلیلی وظایفش را انجام دهد.
استفاده از چنین روشی برای سرزنش‌کردن فرد خاطی اصلا مناسب نیست؛ چراکه به استرس بیشتر در او منجر می‌شود.
چطور با تحقیرشدن در محیط کار مواجه شویم؟
برای مواجه نرم با تحقیرشدن در محیط کار راهکارهایی را در ادامه معرفی می‌کنیم:
۱. به اعصابتان مسلط باشید.
وقتی کسی ما را به سخره بگیرد یا تحقیرمان کند، طبیعی است عصبانی شویم و بخواهیم واکنش جدی نشان بدهیم؛ اما این شیوه خصوصا هنگامی که خشمگین هستیم، نه‌تنها مسئله را حل نمی‌کند که ممکن است به بدترشدن شرایط منجر شود. باید آرامشمان را حفظ کنیم تا به‌موقع بتوانیم راه‌حل مناسبی برای این موضوع بیابیم. خشم فقط وجهه ما را بیشتر تخریب می‌کند.
۲. تأمل کنید.
وقتی کسی با رفتار تحقیرآمیزش شما را به تقابل وامی‌دارد، پیش از واکنش نشان‌دادن، باید درباره برخی چیزها تأمل کنید:
• اول، به این فکر کنید که آیا باید جوابش را بدهم یا نه. به این فکر کنید که این فرد چه اهمیتی برای شما در محیط کار دارد. اگر فرد در جایگاه شغلی بالاتری از شماست، این تأمل می‌تواند به حفظ تصویر شما نزد او کمک کند.
• دوم، در این شرایط بهتر است تماس چشمی برقرار نکنید تا صبرتان را از دست ندهید.
با برون‌ریزی و حاضرجوابی، هرچند آرام می‌شوید، در نهایت شاید بازنده باشید؛ چون هم عصبی شده‌اید و هم تحقیر.
۳. هرچه سریع‌تر محیط را ترک کنید.
وقتی در محیط کار تحقیر شدید، سعی کنید هرچه سریع‌تر آنجا را موقتا ترک کنید. این کار بهتر از آنجا ایستادن و تحقیرشدن است. این کار، هم جلوی آسیب بیشتر به شما و هم جلوی دعوایی بزرگ را می‌گیرد. ترک‌کردن محیط به‌معنای ضعیف‌بودن شما نیست، بلکه به‌معنای ارزشی است که شما برای خودتان قائل شده‌اید و در جایی که فضای سمی دارد باقی نمانده‌اید.
۴. از قوه تخیل‌تان کمک بگیرید.
تقریبا هیچ‌کس نیست که دست‌کم چند باری در زندگی‌اش تحقیر نشده باشد. خیلی از ما خاطرات سرزنش‌شدن در دوران مدرسه را به یاد داریم. حال که به آن دوران نگاه می‌کنیم، آن اتفاقات را چندان جدی ارزیابی نمی‌کنیم. می‌توان همین رویکرد را درباره محیط کار که الآن در آن حضور داریم نیز به کار ببریم. وقتی در محیط کار با سرزنش و تحقیر مواجه شدیم، می‌توانیم آن را چندان جدی نگیریم؛ مثلا همکاری که ما را تحقیر می‌کند مانند کودک ناپخته دوران مدرسه ببینیم یا حتی سگی که مدام پارس می‌کند، اما گاز نمی‌گیرد.
این رویکرد، که موردتأیید بسیاری از روان‌شناسان نیز هست، ذهن‌مان را آزاد می‌کند و استرس ناشی از این پدیده را بسیار کاهش می‌دهد.
چطور با تحقیرشدن در محیط کار مقابله کنیم؟
هرچند پرهیز از تحقیرشدن در محیط کار و مقابله نرم با آن راه مناسبی برای مواجه با این پدیده است، گاهی لازم است با مسئله برخورد کنیم. هنگامی که شرایط حاد شود، پرهیز از مقابله یا کنارکشیدن، مشکل را حل نمی‌کند. بهتر است برای مقابله با این مشکل نیز راهکارهایی را به شما معرفی می‌کنیم:
۱. از کلمات تند استفاده نکنید و پاسخشان را هم ندهید.
استفاده از کلمات تند و نامناسب روشی معمول در تحقیر افراد است. در چنین شرایطی، هرچند فشار زیادی را حس می‌کنید، خودتان را کنترل کنید و مثل آنها جوابشان را ندهید. از کلمات تند استفاده نکنید؛ چون شما یک سری اصول اخلاقی را رعایت می‌کنید که دیگری نمی‌کند. همچنین، جواب عبارت‌های نامناسب آنها را ندهید تا از شدت‌گرفتن تنش جلوگیری کنید.
برخورد جدی اما مؤدبانۀ شما، هم باعث می‌شود کنترل اوضاع را به دست بگیرید و هم وجهه شما را حفظ می‌کند.
۲. وقتی به سر حد تحمل رسیدید، سراغ مقام‌‌های بالاتر بروید.
وقتی اوضاع قابل‌کنترل نباشد و همه راهکارهای دیگر شکست خورده‌اند، وقتی مدتی صبر کردید اما مسئله فروکش نکرد، و در نهایت اگر نتوانستید مسئله را حل کنید، بهتر است به‌سراغ مدیران بالادستی بروید و موضوع را از طریق آنها حل‌وفصل کنید.
۳. درباره این موضوع به‌صراحت صحبت کنید.
تحقیرشدن صرفا با کلام نیست. گاهی فرد تحقیرگر از زبان بدن و حالت چهره و حتی طرز نگاه‌کردن برای رسیدن به هدفش بهره می‌برد. شاید در پشت این رفتارها، انگیزه‌های دیگری هم وجود داشته باشد. در چنین حالتی، موضوع را با شفافیت و قاطعیت با سایر همکاران در میان بگذارید. با این کار شاید فرد خطاکار دیگر به‌سراغ تکرار رفتارش نرود.
ادامه دارد ...
0 اظهار نظر